Araknofobi veya örümcek korkusu, en yaygın fobilerden biridir. Şiddetli araknofobisi olan insanlar, örümceklerden o kadar çok korkarlar ki fotoğrafına bakmaya bile dayanamazlar. Bu sorun, nispeten yaygındır, kadınların %50’si ve erkeklerin %18’i araknofobiktir. Araknofobi oranları, çalışmadan çalışmaya göre de değişir.
Araknofobi Eskiden Kalmış Bir Fobi Olabilir
Pek çok insanda örümcek korkusu olması tesadüf olmayabilir. Önde gelen bir araknofobi teorisi, insan evriminin erken dönemlerinde örümceklerin bir tehdit oluşturduğunu, bu yüzden insanların, onlara karşı bir tür tüy tetikleyici tepki geliştirdiğini belirtir. Bu, çok küçük yaşlardaki çocuklarda rahatlıkla görülebilir. Örümcek veya hamamböceği resimleri gösterildiğinde çocuklar, örümcekleri çok daha çabuk fark ederler.
Araknofobi, Örümceklerin Devasa Görünmesini sağlar
Araknofobisi olanlar için örümcek korkusu, aslında örümceğin olduğundan daha büyük görünmesine neden olur. Bir çalışmada, araknofobisi olan kişilerden çeşitli büyüklükteki tarantulalara bakmaları ve ardından boyutlarını tahmin etmeleri istendi. Buna göre örümceklerden en fazla korkanlar, örümceklerin boyutunun çok büyük olduğunu belirttiler. Doğal olarak bu algısal çarpıklık, bu problemi olan insanlara çok fazla yardımcı olmayacaktır. Buna bir nevi aslında kaygı bozukluğu davranışı da diyebiliriz.
Araknofobi Nasıl Tedavi Edilir?
Kısa bir seansta araknofobiden kurtulmanız mümkündür. Örümcek korkusu için tek bir terapi seansından birkaç ay sonra bir örümceğin resmine bile bakmaya korkan 12 kişi, rahatlıkla örümceği ellerinde tutmaya başladılar.
Bu problemin tedavisinin kendisi, yavaş yavaş bir tarantulaya maruz kalmayı ve bazı yanlış düşüncelerin düzeltilmesini içeriyordu.
Araknofobi Evde Nasıl Tedavi Edilir?
Fobilerin olağan tedavisi, alışana kadar insanları korkularına yavaşça maruz bırakmaktır. Bu, fotoğraflardan başlayarak ve canlı olanlara geçerek kademeli bir şekilde yapılır. Araknofobi için evde tedavi arayanlar için hızlı ipuçları:
- Başka birinin bir örümcekle etkileşimini izleyin. Bunun araknofobisi olan kişilerde korku tepkisini azaltmaya yardımcı olduğu görülmüştür.
- Yavaş yavaş bir örümceğe daha yakın olarak rahatlayın. Psikologların ‘maruz kalma terapisi’ dediği şey tam olarak işte budur.
- Duygularınızı yüksek sesle anlatın. Ünlü bir terapistin yaptığı bir araştırmaya göre duygularınızı basitçe tanımlamak, onları dağıtmaya büyük oranda yardımcı olabilir.
- Güvenlik sinyallerini kullanmak, insanların kaygıyla başa çıkmasına yardımcı olabilir. Güvenlik sinyalleri, rahatlatıcı düşüncelerle bağlantılı bir resimden, bir müzik parçasına veya bir filme kadar olan her şey olabilir. Örümcekler hakkında endişelendiğinizde bu argümanları hemen kullanabilirsiniz.
Korkuyu Azaltmak İçin Örümcekleri Hayal Edin
Örümcekleri hayal etmek, insanların araknofobiyi aşmasına da yardımcı olabilir. Korktuğunuz bir şeyi tekrar tekrar hayal etmek sizi ondan özgür kılabilir. Bir endişe veya korku hayal etme süreci, psikologların araknofobiden ‘yok olma öğrenimi’ dediği duruma yol açar.
Yok olma öğrenimi, tekrar tekrar maruz kaldığınız bir şeye alışmak anlamına gelir. Bununla beraber bu çalışma, tehdidi bir örümcek gibi hayal etmenin, gerçekte ona maruz kalmak kadar etkili olduğunu bulmuştur.
Araknofobi İçin Daha Hızlı Bir Tedavi
Araknofobiyi daha hızlı iyileştirmek için daha gelişmiş yöntemler keşfedilmiştir. Örneğin insanlar, kalp atışlarıyla zamanla korkularına maruz kaldıklarında tedavi daha da iyi sonuç verir. Bu önemli çalışma için örümcek korkusu olan 53 kişiye bilgisayar ekranında resimleri gösterilmiştir. Fotoğrafların bazılarına kalp atışları zamanında, bazılarına kalpleri dinlenirken ve üçüncü gruba ise rastgele gösterilmiştir.
Sonuçlar, örümceklerin kalp atışı sırasında parlamalarının, örümcek korkusunda en büyük azalmaya yol açtığını gösterdi.
Tüm bunlarla beraber örümceklere olan korkunuzu sevdiklerinizle mutlaka tartışın ve onlara durumunuz için tedavi gördüğünüzü de rahatlıkla söyleyebilirsiniz. Sağlık uzmanınızdan, araknofobinizin üstesinden en kısa sürede gelmenize yardımcı olabilecek bir profesyonel önermesini de isteyebilirsiniz. Unutmayın fobiler, tedavi edilmedikçe büyür ve sizi esir alır!